Δευτέρα, 29 Νοεμβρίου 2021 23:04

Στρατής Κτεναβέας: Ο Καλαματιανός δημοσιογράφος των Βαλκανικών Πολέμων και της Μικρασιατικής Εκστρατείας

Γράφει ο Γιώργος Γιαννίκος, δάσκαλος (ggpir@windowslive.com)

Ένας από τους πολυγραφότατους Έλληνες δημοσιογράφους του προηγούμενου αιώνα ήταν ο Καλαματιανός Στρατής Κτεναβέας (1892-1966).

Γεννήθηκε στην Καλαμάτα και από νεαρή ηλικία έδειξε την κλίση του στα γράμματα καθώς ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Το 1908 εξέδωσε το βιβλίο «Μεσσηνιακή Επετηρίς», ένα συλλογικό τόμο με κείμενα για τη Μεσσηνία, που τυπώθηκε στην Αθήνα, αλλά κυκλοφόρησε στην Καλαμάτα. Δύο χρόνια αργότερα, το 1910, ανέλαβε Διευθυντής της καθημερινής πολιτικής εφημερίδας «Νέος Ταχυδρόμος» που τυπωνόταν στην Καλαμάτα και κυκλοφορούσε μέχρι το 1913.

Τα έτη 1912-1913 διεξάγονται οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, στους οποίους πήρε μέρος ο Μεσσήνιος δημοσιογράφος. Υπηρέτησε στο 8ο Σύνταγμα της 4ης Μεραρχίας και κάλυψε δημοσιογραφικά τις επιχειρήσεις. Το 1914, ένα χρόνο μετά το τέλος του πολέμου κυκλοφόρησαν δύο βιβλία του από τις εκδόσεις «Φέξης»: «Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος - Μακεδονική εκστρατεία» και «Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος - Ηπειρωτική εκστρατεία», στα οποία κατέγραφε τις εξελίξεις και τις εμπειρίες του από το μέτωπο. Τον Δεκέμβριο του 1914 ιδρύθηκε η «Ένωσις Συντακτών» (μετονομάστηκε σε ΕΣΗΕΑ το 1947) στην οποία συμμετείχε ο Στρατής Κτεναβέας αποτελώντας ένα από τα πρώτα και πιο δραστήρια μέλη της.

 

Επιτροπή κλήρωσης του Λαχείου της ΕΣΗΕΑ. Ο Στρατής Κτεναβέας διακρίνεται στο κέντρο, τέταρτος από αριστερά.

Από αριστερά: Επαμ. Μπαμπούρης, Γεράσιμος Καραουλάνης, Μαρία Κουτούβαλη, Ευστράτιος Κτεναβέας, Ιωάννης Κουτήφαρης, Θεόδωρος Καλογερίκος, Χρήστος Παπανικολάου, Ανδ. Κουτούβαλης

 

Τα χρόνια που ακολούθησαν ο Κτεναβέας βρέθηκε στην Αθήνα και εργάστηκε για την αθηναϊκή εφημερίδα «Χρονικά». Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας ακολούθησε το Ελληνικό στράτευμα και κάλυψε τις επιχειρήσεις ως πολεμικός ανταποκριτής. Τον Αύγουστο του 1921 έφτασε ως τον Σαγγάριο ποταμό, όπου είχε ένα σοβαρό τραυματισμό. Το απόγευμα της 15ης Αυγούστου 1921 ο Κτεναβέας μαζί με τον δημοσιογράφο Κωνσταντίνο Φαλτάιτς, ο οποίος τότε εργαζόταν για την εφημερίδα «Εμπρός», βρίσκονταν στην έδρα του Σώματος Στρατού κοντά στο Ιρνλάρ Κατραντζή και παρακολουθούσαν την εξέλιξη της μάχης. Τότε ένα τουρκικό αεροπλάνο πλησίασε προς το μέρος τους και έριξε βόμβες. Μία από αυτές έπεσε κοντά στους δύο δημοσιογράφους, τραυματίζοντας αυτούς και μερικούς ακόμα στρατιώτες και αξιωματικούς.

Από τη ρίψη των βομβών έχασαν τη ζωή τους ο υπολοχαγός Δημόπουλος και δύο στρατιώτες. Ο Κτεναβέας τραυματίσθηκε στο δεξί του μηρό διαμπερώς, ενώ ο Φαλτάιτς ελαφρά στο αριστερό του χέρι. Μετά την έκρηξη όλοι οι τραυματίες μεταφέρθηκαν στο χειρουργείο του Σώματος. Ένας από τους αυτόπτες μάρτυρες, ο ανθυπίατρος Λ. Μακρής, που τραυματίσθηκε και ο ίδιος, αφηγήθηκε αργότερα ότι ο Φαλτάιτς δεν εγκατέλειψε τον συνάδελφό του και μέχρι να φτάσουν στο χειρουργείο συμπαραστεκόταν στον Κτεναβέα, κρατώντας του το χέρι και δίνοντάς του κουράγιο.

Η εφημερίδα «Εμπρός» τις επόμενες μέρες έκανε αφιέρωμα στον τραυματισμό των δύο δημοσιογράφων. Στο γεγονός αναφέρθηκαν με δημοσιεύσεις τους κι άλλα έντυπα της εποχής, όπως η «Εφημερίς» του Δημ. Κορομηλά, ο «Ελεύθερος Τύπος» του Ανδρέα Καβαφάκη, η «Εσπερινή», η «Καθημερινή» καθώς και η «Νέα Ημέρα» εξυμνώντας τους Κτεναβέα και Φαλτάιτς για τον ηρωισμό τους.

Ο Καλαματιανός δημοσιογράφος, ύστερα από τη Μικρασιατική εκστρατεία δεν εγκατέλειψε τη δημοσιογραφία και τη συγγραφική του δραστηριότητα.  Μετά το τέλος της γερμανικής κατοχής αρθρογραφούσε στην εφημερίδα «Βραδυνή», ενώ εργάσθηκε και στη μεσσηνιακή εφημερίδα «Θάρρος». Επίσης, το 1947 ο Κτεναβέας εξέδωσε ένα ακόμα βιβλίο, με τίτλο: «Αι Ελληνικαί Κυβερνήσεις, αι Εθνικαί Συνελεύσεις και τα Δημοψηφίσματα από το 1821 μέχρι σήμερον».

Ο Στρατής Κτεναβέας αποτέλεσε έναν από τους πιο δραστήριους Έλληνες δημοσιογράφους του 20ου αιώνα, καθώς συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους, αλλά και στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Οι ανταποκρίσεις του από τα μέτωπα και η καταγραφή των εμπειριών του σε βιβλία αποτελούν σημαντικές ιστορικές πηγές της εποχής εκείνης.

 


Πληροφορίες αντλήθηκαν από το https://sitalkisking.blogspot.com. Οι φωτογραφίες προέρχονται από το Ε.Λ.Ι.Α (πρώτη) και τη Βιβλιοθήκη της ΕΣΗΕΑ (δεύτερη).

Θερμές ευχαριστίες προς την ΕΣΗΕΑ και τη βιβλιοθηκονόμο της βιβλιοθήκης, την κυρία Όλγα Παρασκευά, για την παροχή της φωτογραφίας από το αρχείο της Ένωσης.