Δευτέρα, 02 Αυγούστου 2021 20:30

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 291ο)

Του Ηλία Μπιτσάνη

 

Η υπόθεση της διαχείρισης στον ΑΣΟ φθάνει στη Βουλή με παρέμβαση του βουλευτή Μεσσηνίας Βουδούρη, στην οποία αναφέρονται τα εξής: “Παρακαλείται ο υπουργός της Εθνικής Οικονομίας όπως καταθέσει εις την Βουλήν - 1) Αντίγραφον πρακτικού συνεδριάσεων του διοικητικού συμβουλίου του ΑΣΟ από 1ης Σεπτεμβρίου 1932 μέχρι σήμερον. 2) Τον φάκελλον αγοράς ή ανεγέρσεως των σταφιδεργοστασίων Κιάτου, Αμαλιάδος, Ζακύνθου, Πύργου, Κυπαρισσίας, Καλαμών, Πύλου ως και οιουδήποτε άλλου, τα ετήσια έξοδα συντηρήσεως των εργοστασίων τούτων, το χρησιμοποιούμενον δι’ αυτά προσωπικόν, την μισθοδοσίαν αυτού, τας συσκευασθησομένας ποσότητας σταφιδοκάρπου εις αυτά από της αγοράς ή ανεγέρσεως των μέχρι σήμερον και το κόστος της συσκευασίας του σταφιδοκάρπου τούτου. 3) Κατάστασιν των απαιτήσεων του ΑΣΟ α) κατά βιομηχανικών εταιρειών και β) κατά διαφόρων παραγωγών και συνεταιρισμών εκ χορηγήσεως εις αυτούς επί πιστώσει χαλκού και θείου χρονολογουμένων από του έτους 1931. 4) Τον φάκελλον της απολύσεως του διευθυντού του Σταφιδικού Ινστιτούτου Πύργου. 5) Τον φάκελλον της γενομένης διαιτησίας παραλαβής σταφιδοπάνων εκ Λονδίνου μετά των αναφορών των αντιπροσώπων του ΑΣΟ εν Λονδίνω και των εγκρίσεων του Γενικού Χημείου. 6) Τον φάκελλον της διαθέσεως των αποζημιώσεων εις τους περονοσποροπλήκτους. 7) Συγκριτικόν πίνακα εξόδων διοικήσεως και διαχειρίσεως της τελευταίας πενταετίας. 8) Κατάστασιν ονομαστικήν εμφαίνουσαν ολόκληρον την κίνησιν του υπαλληλικού προσωπικού του ΑΣΟ τακτικού, εκτάκτου και ημερομισθίου, τους διορισμούς και τις απολύσεις κατά χρονολογικήν τάξιν ως και την μισθοδοσίαν αυτών από της 1ης Σεπτεμβρίου 1932 μέχρι σήμερον” (1.302).
Στις 13 Απριλίου ολοκληρώνεται η δεύτερη φάση του βασιλικού πραξικοπήματος: Στις 5 Μαρτίου ο Γεώργιος Β’ εν αγνοία του προσωρινού πρωθυπουργού Κ. Δεμερτζή, καθώς οι κάλπες δεν είχαν “δώσει” κυβέρνηση, διορίζει υπουργό Στρατιωτικών τον Ιωάννη Μεταξά. Και όταν πεθαίνει ο Δεμερτζής ο Γεώργιος Β’ ορίζει πρωθυπουργό τον Ιωάννη Μεταξά χωρίς να ενημερώσει ούτε τους πολιτικούς αρχηγούς. Ο δρόμος για τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου είχε ανοίξει για τα καλά.
Μια άλλη εξέλιξη ενδιαφέρει ιδιαιτέρως το αγροτικό κίνημα. Το ΚΚΕ από το 6ο Συνέδριό του το Δεκέμβριο του 1935, είχε αποφασίσει “τη συγχώνευση των κομμουνιστικών και αγροτικών οργανώσεων με όλα τα υπάρχοντα αγροτικά κόμματα και τις άλλες αντιφασιστικές δημοκρατικές πολιτικές οργανώσεις στο χωριό, σε ένα μαζικό και ενιαίο παναγροτικό κόμμα”. Σε συνέντευξη στον Δ. Γ. Παναγιωτόπουλο ο Β. Νεφαλούδης ανέφερε ότι “το ΚΚΕ μετά το 6ο Συνέδριο είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι για να έχει απήχηση μια πολιτική δραστηριότητα στο χωριό, έπρεπε οι αγρότες να την αισθανθούν σαν κάτι που προέρχεται από τους ίδιους”. Και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι “αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τη συγκέντρωση των κομμουνιστικών οργανώσεων στο χωριό με τις αγροτικές οργανώσεις”. Το ΑΚΕ επιζητούσε από καιρό τη σύμπηξη ενός ευρύτερου μετώπου με τις προοδευτικές δυνάμεις. Ως αποτέλεσμα αυτής της σύγκλισης, τον Απρίλη του 1936 υπογράφηκε η συμφωνία μεταξύ ΚΚΕ και ΑΚΕ για την ενότητα όλων των προοδευτικών δυνάμεων στο χωριό σε ένα ενιαίο Αγροτικό Κόμμα. Το ΚΚΕ ανελάμβανε την υποχρέωση να διαλύσει τις κομματικές οργανώσεις στο χωριό και οι κομμουνιστές αγρότες θα εντάσσονταν στο ενιαίο κόμμα. Στη διοίκηση του ΑΚΕ θα έπαιρναν μέρος και ορισμένα αγροτικά στελέχη του ΚΚΕ, όπως ο Μ. Σινάκος, ο Τ. Βουρνάς και ο Τ. Κουλαμπάς (1.303).
Η κυβέρνηση Μεταξά συνεχίζει την πολιτική “σύγκλισης” των αστικών δυνάμεων για την υπόθεση του σταφιδικού στη γραμμή που ήδη έχει χαραχτεί: “Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας κ. Δεκάζος συνειργάσθη μετά του κ. Πρωθυπουργού διά την συγκρότησιν της μεγάλης συσκέψεως καθ’ ην θα συζητηθή το όλον σταφιδικόν και οινικόν ζήτημα και να ληφθή απόφασις διά την πορείαν την οποίαν θα πρέπη να ακολουθήση το κράτος εις το εν λόγω ζήτημα. Εις την σύσκεψιν θα λάβουν μέρος εκτός των υπαλλήλων των αρμοδίων υπουργείων, αντιπρόσωποι των σταφιδοπαραγωγών, των εμπόρων σταφίδος, των τραπεζιτικών οργανισμών κ.λπ. Η σύσκεψις απεφασίσθη να συγκροτηθή περί τας αρχάς Μαΐου επειδή δε θα εκτεθούν όλαι αι απόψεις και θα λάβουν χώραν διοικητικές συζητήσεις, προβλέπεται ότι θα συνέλθη εις πολλάς συνεδριάσεις. Ο κ. Δεκάζος ανεκοίνωσεν ότι κατά την προχθεσινήν υπό την προεδρίαν του κ. Πρωθυπουργού σύσκεψιν, απεφασίσθη όπως το σταφιδικόν συνέδριον συνέλθη περί τα μέσα του Μαΐου μετά την επάνοδον του κ. Μεταξά εκ Βελιγραδίου. Ο κ. Δεκάζος πρόσθεσεν ότι η αναβολή δεν οφείλεται εις την πολιτικήν κατάστασιν αλλά εις την ανάγκην όπως μελετήσουν οι σύνεδροι ανερχόμενοι εις 100 περίπου την έκθεσιν της υποεπιτροπής” (1.304).
Μετά από λίγες ημέρες, στις 27 Απριλίου, ο Μεταξάς πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, καθώς τον καταψήφισαν μόνο οι βουλευτές του ΚΚΕ και ο Γ. Παπανδρέου. Τρεις ημέρες αργότερα η Βουλή με ψήφισμα διέκοψε τις εργασίες της για πέντε μήνες αναθέτοντας στην κυβέρνηση να νομοθετεί με τη σύμφωνη γνώμη μιας κοινοβουλευτικής επιτροπής που όπως ήταν αναμενόμενο δεν λειτούργησε.
Σε αυτό το πολιτικό κλίμα ο αυταρχισμός εντείνεται και στον Πήδασο η Αστυνομία επιτίθεται σε σταφιδοπαραγωγούς: “Κατά τηλεγράφημα εκ του χωρίου Πηδάσου της Πυλίας την πρωίαν χθες έλαβε χώραν αιματηρά συμπλοκή μεταξύ των οργάνων του σταθμού Χωροφυλακής Μεθώνης και ομάδας κομμουνιστών αγροτών, κατά την οποίαν εφονεύθη ο κομμουνιστής Π. Ψυχάρης και ετραυματίσθη ο Καρβελάς.
Τα γεγονότα εξηλίχθησαν ως εξής: Εις το άνω χωρίον είχον μεταβεί από πρωίας τα όργανα του σταθμού Χωροφυλακής Μεθώνης ίνα ενεργήσουν έρευνας και συλλάβουν ωρισμένους κομμουνιστάς οι οποίοι είχον κριθεί ως επικίνδυνοι εις την δημόσιαν ασφάλειαν. Ολίγον έξωθι του χωρίου συνήντησαν τον κομμουνιστήν Π. Ψυχάρην, επί του οποίου ηθέλησαν να ενεργήσουν έρευναν. Ούτος όμως ηρνήθη και εδημιουργήθη ούτω επεισόδιον μεταξύ αυτού και των οργάνων της τάξεως. Εν τω μεταξύ εκ του χωρίου κατέφθασαν και άλλοι κομμουνισταί οι οποίοι επετέθησαν κατά των οργάνων διά να απελευθερώσουν τον συνάδελφόν των. Οι αστυνομικοί τότε έκαμαν χρήσιν των όπλων, αποτέλεσμα δε της συμπλοκής υπήρξεν ο φόνος και ο τραυματισμός των εν λόγω κομμουνιστών.
Χθες την μεσημβρίαν ανεχώρησαν εις Πήδασον ο Νομάρχης και ο Διοικητής Ασφαλείας προς ενέργειαν ανακρίσεων. Σήμερον θα μεταβή εις το άνω χωρίον και ο Διοικητής Χωροφυλακής κ. Παπαγεωργίου” (1.305).

 

(1.302) “Σημαία” 10/4/1936
(1.303) Δημήτριος Γ. Παναγιωτόπουλος “Αγροτικό Κόμμα Ελλάδος - Οψεις του αγροτικού κινήματος στην Ελλάδα”
(1.304) “Σημαία” 24/4/1936
(1.305) “Σημαία” 28/4/1936