Κυριακή, 14 Μαρτίου 2021 07:54

Το Κάστρο της Μεθώνης και ο Τάκης Δεμοδός

Του καθηγητή Πέτρου Θέμελη

Από το 1963, όταν πάτησα για πρώτη φορά το πόδι μου στην ευλογημένη μεσσηνιακή γη, ως επιμελητής αρχαιοτήτων της τότε Ζ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων με έδρα την Ολυμπία και περιοχή δικαιοδοσίας τους νομούς Ηλείας και Μεσσηνίας, η Μεθώνη κατέκτησε την πρώτη θέση ανάμεσα στους τόπους που με γοήτευσαν. Το βενετσιάνικο κάστρο και τα εντυπωσιακά ευρύστομα πηγάδια της, το εγκαταλειμμένο τότε Καποδιστριακό σχολείο, τα παραδοσιακά σπίτια της ήρεμης σιωπηλής αυτής πολιτείας, οι λιγοστοί τότε κάτοικοι, η αμεσότητα της θάλασσας, η θέα της Σαπιέντζας και των άλλων νησιών στον ορίζοντα, εντυπώθηκαν ανεξίτηλα μέσα μου. Καθοριστικό στοιχείο του άρρηκτου συναισθηματικού δεσμού μου με τη Μεθώνη στάθηκε η γνωριμία και η φιλία μου με τον Τάκη Δεμοδό, τον Μοθωναίο αυτό λόγιο, ο οποίος αγαπούσε με πάθος τον τόπο του, την ιστορία και την παράδοση.

Υπήρξε μαθητής του Καποδιστριακού Δημοτικού Σχολείου, ενώ ο πατέρας του ήταν εκεί δάσκαλος. Ο Τάκης με μόνο όπλο την πέννα και την μέχρι πάθους αγάπη του για την γενέτειρα, αγωνιζόταν να διατηρήσει αλώβητη την εικόνα του φρουρίου, του οικισμού και των ιστορικών στοιχείων του, να διασώσει τα απειλούμενα υλικά κατάλοιπα του τοπικού παραδοσιακού πολιτισμού, λαϊκού και αστικού. Αγωνιζόταν αρθρογραφώντας ενάντια στην άγνοια, την αδιαφορία, τη βαρβαρότητα και την κακώς εννοούμενη ανάπτυξη που είχαν ενστερνιστεί, υπηρετούσαν και υπηρετούν από τότε τυφλά αρκετοί εργολάβοι, ξενοδόχοι και άλλοι. Ενώσαμε τις δυνάμεις μας σε κοινό μέτωπο ενάντια στην αυθαιρεσία. Η δική του ουσιαστική επί τόπου παρουσία, γνώση και αγωνιστικότητα υποστηρίχτηκε από τις δικές μου περιορισμένες υπηρεσιακές δυνατότητες σε εφαρμογή διατάξεων του αρχαιολογικού νόμου.

Το 1966, βλέποντας την άθλια κατάσταση διατήρησης του υπό κατάρρευση Καποδιστριακού Σχολείου, πρότεινα την απαλλοτρίωσή του (είχε δυστυχώς πωληθεί σε ιδιώτη) και την μεταφορά εκεί της μικρής αρχαιολογικής συλλογής Μεθώνης, που στεγαζόταν ακόμη στο Μπούρτζι. Οι επισκέψεις μου στη Μεθώνη ήταν συχνές γιατί είχα αναλάβει εκ μέρους του υπουργείου τις εργασίες αναστήλωσης του δυτικού πύργου της νότιας πύλης San Marco του 1411, της οχυρωμένης πύλης του βενετσιάνικου κάστρου και του οκτάπλευρου πύργου του Αγίου Νικολάου, γνωστού ως Μπούρτζι.  Επιβλέπων ήταν ο φίλος αρχιτέκτονας μηχανικός, του Υπουργείου Προεδρίας τότε, Αίας Βαζιργιατζίκης, ενώ πολύτιμη ήταν η συμβολή των άξιων αρχαιοφυλάκων της παλαιάς γενιάς, του Γιώργου Αλεξάκη από τη Γιάλοβα και του Διονύσιου Ανδρουτσάκη από τη Χώρα Τριφυλίας, που υπηρέτησε επί σειρά ετών ως επιστάτης στις ανασκαφές της αρχαίας Μεσσήνης όπου άφησε και την τελευταία του πνοή.

Την ίδια χρονική περίοδο μου δόθηκε η ευκαιρία να ανασκάψω, στην περιοχή του χωριού Πύλα, έναν κιβωτιόσχημο τάφο που περιείχε ως κτερίσματα αγγεία μελανόμορφα του 6ου αιώνα π.Χ., γεγονός που  βεβαιώνει την παρουσία εκεί οικισμού των αρχαϊκών χρόνων.